چاپ فلکسو یا فلکسوگرافی

فلکسو یا چاپ فلکسوگرافی به انگلیسی (Flexography) نمونه‌ای از فرآیند چاپ است که با بهره گیری از یک صفحه انعطاف‌پذیر به نام کلیشه (پلیت فتوپلیمری) که از جنس ژلاتین یا الاستومتر بوده بوسیله یک نورد مرکب رسان بنام آنیلوکس عمل چاپ صورت می‌گیرد.

این چاپ در اصل نسخه مدرنی از لترپرس است که می‌تواند برای چاپ بر روی تقریباً هر نوع بستر، از جمله فیلم‌های پلاستیکی، فلزی (قوطی های فلزی) یا آلومینیومی (آلومینیوم بلیستر – مصارف دارویی و غذایی)، سلفون – فیلم‌های متالایز و کاغذ مورد استفاده قرار گیرد.
از این روست که از چاپ فلکسو برای چاپ بر روی بسترهای غیر متخلخل جهت انواع فیلم های پلیمری بسته‌بندی مواد غذایی (منظور فیلم های پلیمری با عرض بالا می‌باشد)، لیبل‌های پشت چسبدار به‌طور گسترده ای استفاده می‌شود.

در سال ۱۸۹۰، اولین ماشین چاپ در لیورپول انگلستان به وسیلهٔ Bibby ,Baron و پسرانش ساخته شد.

دردهه ۱۹۰۰ چاپ خانه‌های اروپایی با استفاده از صفحات لاستیک چاپ و آنیلین نفت مبتنی بر جوهر توسعه یافته بودند؛

این شیوه چاپ “چاپ آنیلین” نامیده می‌شد. در دهه ۱۹۲۰ بیشتر ماشین‌های چاپ در آلمان ساخته می‌شدند، در آلمان این فرایند “gummidruck” یا چاپ لاستیکی نامیده می‌شد. در آلمان همچنان امروزه به این نوع چاپ “gummidruck” گفته می‌شود.

در اوایل قرن بیستم، این تکنیک به صورت گسترده ای در بسته بندی مواد غذایی در ایالات متحده مورد استفاده قرار گرفت؛

در سال ۱۹۴۰ مدیریت غذا و داروی آمریکا (FDA) رنگ‌های آنیلین را جزء رنگ‌های نامناسب برای بسته‌بندی مواد غذایی طبقه‌بندی کرد و سبب کاهش فروش این نوع دستگاه چاپ گردید. از این رو شرکت‌های خصوصی تلاش کردند با استفاده از نام‌های جدید برای این روش، از جمله “printing Lustro” و “printing Transglo” فروش را بالا ببرند اما به موفقیت چشمگیری دست نیافتند.
حتی بعد از آنکه مدیریت غذا و داروی آمریکا (FDA) چاپ آنیلین را با استفاده از جوهر های جدید در سال ۱۹۴۹ تصویب کرد خرید و فروش این دستگاه های چاپ همچنان رو به کاهش بود و برخی از تولیدکنندگان مواد غذایی هنوز هم حاضر به در نظر گرفتن نام چاپ آنیلین بر روی بسته بندی محصولات شان نبودند. سرانجام نمایندگان صنعت بسته‌بندی به این نتیجه رسیدند که این فرایند نیاز به تغییر نام دارد.

در سال ۱۹۵۱، فرانکلین ماس، مدیر شرکت Mosstype، با انجام یک نظرسنجی در میان خوانندگان مجله خود با نام Mosstyper خواستار ارائه اسامی جدیدی برای این نوع فرایند چاپ شد. بیش از ۲۰۰ نام، ارائه شد که در نهایت یک کمیته به نام کمیته وزن کشی و بسته بندی عبارات سه نام permatone ،rotopake و flexographic که اکثریت آراء پستی را از سمت خوانندگان داشتند را انتخاب و از بین این سه نام نیز ” flexographic” انتخاب شد.

فلکسو و اصول دستگاه های چاپ

از نظر کیفیت ابتدایی و بدوی بودند و برچسب‌ها (لیبل‌های پشت چسبدار) به کیفیت بالاتری نیاز داشت و تا همین اواخر با استفاده از فرایند افست چاپ می شد. از سال ۱۹۹۰، پیشرفت های بزرگی در کیفیت چاپ فلکسو، پلیت‌های فتوپلیمری و مرکب های چاپ حاصل شد.
بزرگترین پیشرفت در چاپ فلکسو در حوزه کلیشه های چاپ (photopolymer)، شامل بهبود مواد اولیه و روش تولید پلیت ها بوده‌ است. سیستم های جدید تولید پلیت یا کلیشه به تازگی پیشرفت خوبی در این صنعت ایجاد کرده است.

سیستم‌ها و تکنولوژی های مستقیم تولید پلیت فلکسو (direct to plate) یا کامپیوتر به پلیت CtP به تازگی بهبودهای خوبی در این صنعت ایجاد کرده است. شرکت های پیشرو مانند: Kodak nx  – Dupont – PlateCrafters – MacDermid LUX – AV Flexologic – Daetwyler – Esko – Asahi Photoproducts پیشگام در تولید جدیدترین فناوری ها از نرم افزارهای ترام گذاری تا شستشو و ساخت پلیت هستند.

ساختارهای مکانیکی فلکسو

 

۱- ساختار استک
ایستگاه های چاپ به صورت عمودی و ایستاده قرار دارند که دسترسی به واحدها را آسان تر می کند و این ساختار امکان چاپ در دو سمت رول را فراهم می کند.

 

 

 

 

 

 

 

 

۲- ساختار سیلندر مرکزی
در این ساختار تمام واحدهای چاپ در پیرامون یک سیلندر بزرگ قرار دارند. این ساختار فقط امکان چاپ در یک سمت را فراهم می آورد و از نظر انطباق چاپ عالی است.

 

 

 

 

 

 

۳- ساختار در خط
این سیستم واحدهای چاپ در یک خط و پشت سر هم قرار گرفته اند. امکان چاپ در دو سمت با استفاده از یک محور اضافه را می توان فراهم کرد. امکان چاپ برروی متریال های ضخیم و سنگین را دارد. این ساختار بیشتر در ماشین‌های چاپ کارتن‌های مقوایی (فلوت دار) و لیبل های پشت چسبدار کاربرد دارد.

 

مزیت های فلکسو

فلکسو مزیت های فراوانی نسبت به چاپ افست داراست، در ابتدا به دامنه رنگی گسترده از پایه حلالی، پایه آب و … تا چاپ بر روی انواع سطوح چاپی از قبیل فیلم های پلیمری، کاغذ و مقوا، فویل های فلزی (آلومینیومی) و … در صنایع گونان می توان اشاره کرد.
محصولات متداول چاپ شده با این شیوه مانند: روزنامه، جعبه ها مقوایی و فلوت دار، بسته‌های منعطف مانند کیسه های خرید فروشگاهی، بسته بندی های بهداشتی و غذایی، لیبل های پشت چسبدار (انواع برچسب)، لیوان های کاغذی، پاکت های مختلف و کاغذ دیواری می باشند.

در سال‌های اخیر حرکت و توسعه به سوی متریال های دو یا چند لایه و لمینتی در این صنعت نیز بوده است. مرکب های فلکسو شبیه به مرکب های استفاده شده در چاپ روتوگراور است با گرانروی (ویسکوزیته) پایین و با مرکب های افست که خمیری (ویسکوزیته بالا) هستند متفاوت است. این گرانروی پایین باعث خشک شدن سریع، تولید بیشتر و در نهایت پایین آوردن هزینه های تولید می‌شود.

سرعت چاپ در این سیستم با توجه به رشد فناوری‌ها تا ۷۵۰ متر در دقیقه می رسد (۲۰۰۰ فوت در دقیقه)، ماشین‌های با عرض بالا (واید وب) بیشتر در صنایع تولید بسته‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای دستیابی به بهره وری و تولید بیشتر رول‌های به صورت عرض بالا تولید می‌گردد و در نهایت به تناسب نیاز آن‌ها را بروش می‌دهند.

ترجمه مطلب فوق در دانشنامه ویکی پدیا توسط سایت flexoice.com قرار گرفت است. لینک مطلب ویکی پدیا

 

 

فلکسوگرافی تنها فرآیندی از لترپرس است که هنوز در حال رشد است. بطور گسترده در بسته بندی، لیبل و چاپ روزنامه و دکوراتیو در حال استفاده است. از ویژگی های چاپ فلکسوگرافی استفاده از پلیت های انعطاف پذیر است (کلیشه ژلاتینی فلکسو)؛ نسبت به پلیت های چاپ کتاب استفاده از مرکب های خاص و نوع تغذیه را متفاوت می کند. استفاده از پلیت های منعطف و نرم و مرکب مناسب (با ویسکوزیته پایین) برای بستر چاپ، برای طیف گسترده ای از سطوح جاذب و غیر جاذب ممکن است. قاعده کلی کار چاپ فلکسوگرافی در کلیپ فوق نشان داده شده است.

مرکب با گرانروی پایین روی پلیت منتقل می شود از طریق یک نورد که توسط سلول های به صورت یکسان و هم اندازه ترام گذاری شده است و به آن نورد ترام یا آنیلوکس گفته می شود. ترام گذاری شده از ۲۰۰ تا ۶۰۰ خط در سانتی متر، بر روی سطوح سرامیکی یا فلزی کروم سخت. یک نورد رابر یا پلیت پلاستیکی به سیلندر چاپ متصل شده است. توسط فشار سیلندر چاپ مرکب به بستر چاپ منتقل می شود. (سیلندر چاپ یا فشار)

استفاده از یک تیغه

(همراه با سیستم تغذیه مرکب) – دکتر بلید –  روی سیلندر ترام / آنیلوکس که دارای اثری در جهت ثبات چاپ است و باعث پر شدن سلول های نورد ترام می شود.
با پلیت های پلیمری می توان کیفیت چاپ متوسط و کمی مانند نقوش سخت و جامد و نقاشی خط را بدست آورد.
اما امروزه کیفیت بسیار بالا مورد نیاز است، خصوصا در چاپ و تولید بسته بندی فتو پلیمرهای مورد استفاده از نایلو فلکس، از BASF و Cyrel از شرکت دوپونت که اجازه می دهد ترام های بالای ۶۰ خط در سانتی متر را تولید کرد. ادامه دارد…

برگردان متن: کامیاب کاویانی